Yatırımcılar, perakende, yazılım, oyun ve finansal teknoloji girişimlerinin yönlendirdiği Türkiye’nin gelişen başlangıç sahnesine rekor miktarda sermaye dökmeye devam ediyor ve son rakamlar, ilk çeyreğin sonundan önce 1,3 milyar dolar topladıklarını gösteriyor.
TÜRKİYE-UAE-İLİŞKİLERİ
Küresel fonlar Türkiye’nin geleceği parlak teknoloji firmalarına daha fazla nakit aktarırken, yeni yıla üç aydan kısa bir sürede yapılan yatırımlar, bir bütün olarak 2021’de yapılan yatırımlara yaklaşıyor.
Startups.watch verilerine göre, 2021’de toplanan 1,5 milyar dolarlık rekor fonla karşılaştırıldığında, Türk startup sahnesi ilk çeyreğin sonundan önce bile yaklaşık 1,3 milyar dolar (19,28 milyar TL) değerinde sermaye aktığını gördü.
Getir, Dream Games, Insider, Spyke ve Midas gibi hızlı teslimat, oyun, finansal teknoloji ve yazılım girişimleri yatırım anlaşmalarına öncülük etti.
Dahası, hükümet melek yatırımcı rolünü sürdürürken, fon alan girişimlerin sayısı artıyor.
Rol modelleri
Sektörün önde gelen isimlerinden girişim ekosistemindeki değişime değinen Global Girişimcilik Ağı’nın Türkiye kolu GEN Türkiye başkanı Nevzat Aydın, kendi macerasını ortaya koydu.
“20 yıl önce girişimcilik serüvenime başladığımda akıl hocası yoktu. İş dünyasının daha deneyimli isimlerini dinleseydim, şirketi üç-dört yıl sonra satabilirdim. Türkiye’nin önde gelen online yemek dağıtım platformlarından Yemeksepeti’nin kurucu ortağı ve eski CEO’su Aydın, “Ancak cesur bir ruhumuz vardı” dedi.
“Girişimcilik diye bir terim yoktu. ‘Ben kendi işimi yapıyorum’ derdim. Bugün çok şey değişti. Hem yerel hem de küresel fonlar var. Şimdi gençler çok uluslu şirketlerde çalışmaktansa girişimci olmayı tercih ediyor” dedi ve “Girişimcilik için doğru zaman” temalı bir Ventures60 etkinliğinde konuştu.
“Artık üniversitelerin girişimcilik ve kuluçka merkezlerinde destek alan yüzlerce startup var. Daha da önemlisi, önlerinde rol modelleri var.”
5 nokta tırmanma
Aydın’a göre, Türk girişim ekosistemi hak ettiği yatırım miktarını alamadı.
Türkiye, StartupBling küresel ekosistem endeksinde 2020’den bu yana beş sıra tırmanarak dünya genelinde 44. sırada yer almayı başardı.
Aydın, “Türk girişim ekosistemi 2021’de önemli bir büyüme kaydetti. Ancak sahip olduğu potansiyelin daha yüksek olduğunu söyleyebiliriz” dedi.
“Başarılı kadın girişimcileri de var. Sayıca pek görünür olmasalar da, son derece etkili girişimlerin kurucuları ve yöneticileri oldular. Türkiye’nin tek boynuzlu at girişimleri Trendyol, Hepsiburada ve yazılım girişimi Insider’da ilham veren kadınlar var. Beş yıl boyunca bu konuda bir problem (olacağını) düşünmüyorum.”
İlham veren girişimler
Peak, Getir, Trendyol, Dream Games, Hepsiburada ve Insider gibi milyar dolarlık startuplar sadece firmaları değil yatırımcıları da teşvik ediyor.
Yedi yıl önce satılan Yemeksepeti ve yaklaşık 11 yıl önce satılan Gittigidiyor startup’larının kurucuları için “çok erken sattılar” demek kolay.
Yine de Türkiye’de birçokları için öncü ve ilham kaynağı oldular. Şimdi önümüze yatırımcı olarak çıkıyorlar.
20 yıl önce başarılı olan iş modelini tam anlamıyla uygulamak bile oldukça zordu. Bugün Getir gibi orijinal fikirler milyar dolarlık yatırımları güvence altına alarak küresel oyuncular haline geliyor. Ancak her girişimcinin ve sektörün bir öğrenme süreci vardır.
Global iş yapmak için özgüven
Etiya’nın kurucu ortağı ve CEO’su Aslan Doğan, günümüzün startup ekosisteminin koşullarını özetleyerek, Türkiye’nin günümüzde küresel oyuncuların radarında olduğunu söyledi.
“Girişimciler, yatırımcıları seçme lüksüne sahip oldukları bir konuma ulaştılar. Girişimciler de küresel ölçekte iş yaparak fiziksel sınırları aşmışlardır. Pandemi evrensel bir işgücünü beraberinde getirdi. Hikaye çok önemli hale geldi. Çalışanlar, girişimlerde hayalin bir parçası olmalıdır. Güven çok önemli, birlikte eğlenmek, birlikte vakit geçirmek. Doğan, Ventures60 etkinliğine verdiği demeçte, başarıyı paylaşmak çok değerli hale geldi” dedi.
Çalışanın büyümeden pay alabilmesi için Türkiye’de düzenlemeye ihtiyaç olduğunu vurguladı.
“Evrensel işgücü kapasitesini kaybetmek istemezsiniz. (Bu) şirketi ileriye taşıma yolundaki en önemli sorunlardan biridir. Türkiye’de oyun sektörü lokomotif sektör haline geldi. Ama ikinci büyük dalga geliyor. Bulut tabanlı iş yapan yazılım tarafında büyüme aşamasındaki yeni girişimler geliyor. Doğan, yurt dışına açılması kaçınılmaz olan kurumsal yatırım şirketlerinin sayısının artacağını söyledi.
Yüksek teknolojili işletmelerin sabırla şekillendiğinin altını çizerek, uzun vadede girişim ekosisteminde yaratılan tecrübenin de artarak devam edeceğini söyledi.
Kurumsal yazılımda yeni tek boynuzlu atlar
Türkiye’nin önde gelen bilgi ve iletişim teknolojileri şirketi Türk Telekom’un girişim sermayesi iştiraki TT Ventures’ın genel müdürü Muhammed Özhan, sağlık sektöründe ileri teknoloji startupları arasında güzel örneklerin oluşmaya başladığını söyledi.
“Virasoft girişimi kanser teşhisini kolaylaştıran veri seti ile yurt dışına açılıyor. Amerika Birleşik Devletleri’nde önemli bir büyüme potansiyeli olduğunu düşünüyoruz. Ventures60 etkinliğine katılan Özhan, yurt dışındaki fırsatları da yakından takip etmeye devam ediyoruz” dedi.
Bir sonraki tek boynuzlu atın kurumsal yazılımlardan geleceğine dair beklentilerin altını çizdi.
“Agile startup’ların kurumsal yazılım tarafında büyüklerden daha fazla şansı var. Yine siber güvenlik ve veri odaklı girişimlerin büyüme potansiyeli de arttı. Bu konuda Türkiye önemli bir insan kaynağına ve deneyime sahiptir.”
Doğru takıma yatırım
Girişim sermayesi şirketi 500 İstanbul’un iş ortağı ve yöneticisi Arın Özkula, girişimcilik ekosisteminin büyümesinin itici gücü olan ilham veren kurumlardaki çalışanların olduğunu vurguladı.
Ventures60 etkinliğine değinen Özkula, yatırımcıların erken aşamada odaklandığı konulara da değindi.
“Her koşulda ayakta kalmayı bilen ekiplere yatırım yapıyoruz. Halihazırda 500 İstanbul portföyünde 3 unicorn bulunmaktadır. Insider da onlardan biri. CarbonHealth’in değerlemesi 3 milyar dolardan 5 milyar dolara çıkıyor. Mühendislik grupları da Türkiye’de bulunuyor. Yine Firefly girişimi Silikon Vadisi’nde de iş yapıyor olsa da Türkiye’de de mühendislik merkezleri var” dedi.
